سپاه پاسداران در هراس از مکانیسم ماشه خواهان «آماده‌سازی روانی جامعه» به‌جای «امیدسازی» شد
هم‌زمان با افزایش گمانه‌زنی‌ها درباره فعال شدن مکانیسم ماشه از سوی سه کشور اروپایی طرف برجام، در ایران، رسانه‌های رسمی جمهوری اسلامی از سویی نسبت به واکنش شدید به این اقدام احتمالی غرب هشدار دادند و از سوی دیگر نسبت به تبعات فعال شدن آن در داخل کشور.
خبرگزاری تسنیم، وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، یک‌شنبه ۲۹ تیر موضع عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی در گفت‌وگو با یک نشریه فرانسوی را که ۱۹ تیر انجام شده بود، یادآوری کرد.
تسنیم نوشت: «در پاسخ به تهدیدهای مقامات اروپایی مبنی بر فعال‌سازی مکانیسم ماشه، وزیر امور خارجه، فعال‌سازی مکانیسم ماشه را معادل یک حمله نظامی دانست و هشدار داد که این اقدام به معنای پایان نقش اروپا در برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران خواهد بود.»
مهر ۱۴۰۴، توافق ۱۰ ساله برجام به پایان می‌رسد. اگر جمهوری اسلامی می‌توانست تا این تاریخ، تعهدات خود در برجام را انجام دهد، مکانیسم ماشه در این تاریخ بی‌اثر می‌شد؛ اما بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت (که سال ۱۳۹۴ برای اجرای برجام تصویب شد)، هر یک از اعضای برجام می‌توانند در طول این ۱۰ سال، تا پیش از مهر ۱۴۰۴، مکانیسمی موسوم به «ماشه» را فعال کنند.
امروز، بیشتر فشار اقتصادی بر جمهوری اسلامی، ناشی از تحریمهای آمریکاست اما اگر مکانیسم ماشه فعال شود، تمامی تحریمهای سازمان ملل بدون نیاز به تصویب در شورای امنیت باز می‌گردند؛ جایی که اگر برای تحریمهای جدید رای گیری می‌شد، شاید حامیان جمهوری اسلامی یعنی چین و روسیه، آن را وتو می‌کردند اما با فعال شدن مکانیسم ماشه، این امکان وجود ندارد، چون این مکانیسم طوری تنظیم شده که اعضای شورای امنیت می‌توانند «عدم بازگشت تحریم‌ها» را وتو کنند اما نمی‌توانند «بازگشت تحریم‌ها» را وتو کنند.
اکنون اعضای برجام شامل آلمان، بریتانیا و فرانسه که با جمهوری اسلامی دچار چالش شده‌اند، هر کدام می‌توانند تا پیش از مهر ماه (حدود دو ماه دیگر)، درخواست بازگرداندن تحریمهای بین‌المللی را ارائه کنند.
تبعات بازگشت تحریمهای بین‌المللی
در تهران، نگرانی‌های گسترده‌ای از فعال شدن این مکانیسم بروز کرده. نگرانی‌هایی که مقامات جمهوری اسلامی آن را معادل «حمله نظامی» می‌دانند.
نشریه روزانه معاونت سیاسی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، در این باره با اشاره به شوک شدید اجرای مکانیسم ماشه - حتی پیش از اجرا - نوشت: «روشن است که در غیاب واکنش منطقی و سریع، بی‌اعتمادی عمومی تشدید می‌شود و موج‌های دوم و سوم تورمی با شدت بیشتری سر بر می‌آورند.»
این نشریه راهکارهایی برای مدیریت جامعه در صورت فعال‌سازی مکانیسم ماشه از جمله وضع مالیات‌های جدید، محدودیت معاملات خارجی برای کنترل فرار سرمایه از کشور و محدودیت معاملات دلاری ارائه داد.
در بخش سیاسی، نشریه سپاه پاسداران پیشنهاد داد «لحن سیاست‌گذاری» از «امیدسازی مطلق» باید به سمت « آماده‌سازی روانی جامعه و فعالان اقتصادی» حرکت کند.
ارائه چنین پیشنهادی از سوی نشریه وابسته به معاونت سیاسی سپاه پاسداران، کم‌سابقه است.
روزنامه دنیای اقتصاد نوشت: «هنوز واژگانی از آن متن پیچیده حقوقی [برجام]، سرنوشت سیاست ایران را رقم می‌‌‌زنند. اسنپ بک امروز در متن تحولات ژئوپلیتیک منطقه ایستاده است.»
این روزنامه تاکید کرد: «برای ایران، بازگشت تحریمهای سازمان ملل از طریق مکانیسم ماشه، صرفا یک تحول حقوقی یا دیپلماتیک نیست. این تحول، مستقیما به اقتصاد کشور مربوط می‌شود و بر معادلات ارزی، تجاری و مالی تاثیرگذار است.»
این روزنامه با هشدار نسبت به همراهی چین و روسیه، در صورت بازگشت تحریمهای بین‌المللی، در سناریوی بدبینانه پیش‌بینی کرد: «فشار اقتصادی به حدی خواهد بود که هدف اصلی آن تغییر محاسبات سیاسی و وادارسازی ایران به پذیرش شرایط جدید در میز مذاکره خواهد بود. به بیان دیگر، مکانیسم ماشه، به ابزاری برای مهندسی رفتار سیاسی ایران تبدیل می‌شود؛ آن هم با هزینه‌‌‌ای سنگین برای اقتصاد کشور.»